Vidovdan je nepokretni verski praznik koga praznuju Srpska pravoslavna crkva (15. juna po julijanskom kalendaru, 28. jun po gregorijanskom) i Bugarska pravoslavna crkva i jedan je od najvećih srpskih praznika. Kod Srba je poznat pod nazivom Vidovdan, a kod Bugara Vidovden ili Vidov den.

 

vidovdan-kosovka

 

Značaj Vidovdana za srpski narod proističe iz istorijskih događaja koji su vezani za taj datum. Od svih je najznačajniji Kosovski boj, pogibija kneza Lazara (1371-1389) i tzv. propast Srpskog carstva, pa se tog dana, pored svetog Amosa, od početka XX veka slavi i crkveni praznik Svetog velikomučenika kneza Lazara i svetih srpskih mučenika.

Postoji više tumačenja o proslavi ovog praznika. Veruje se da se Vidovdan poistovetio sa prastarim slovenskim božanstvom Svetovidom, ili Svetim Vidom, koji je bio bog obilja i rata i koji je možda bio srpski vrhovni bog. Po drugoj interpretaciji su poštovanje svetog Vida (lat. Sanctus Vitus).

svetovid-statuie

 

Svetovid (Suvid, Suvid, Svantevid, Svantovid, Sventovid, Zvantevith)
U slovenskoj mitologiji Svetovid, Swiatowit, Sutvid, Vid povezivan je s ratovima i proricanjem. Opisivan je kao četvoroglavi bog čije su glave gledale na četiri strane. Ovako udruženih glava, on može obuhvatiti pogledom sve strane sveta (Svevid). Njegov konj bele boje čuvan je u njegovom hramu i o njemu su se brinuli sveštenici. Verovalo se da Svetovid ratuje protiv neprijatelja jašući na ovom konju. Isti konj služio je i za gatanje, a u zavisnosti kojom bi nogom zakoračio, tumačili su ishod bitke. Od Svetovida su zavisili uspesi ratnih pohoda, trgovačkih putovanja, bogatstvo žetve. U isto vreme on je držao jedan luk ili mač, kao simbol rata, i rog za piće. Svetovidu su prinošene životinjske žrtve. Baltički Sloveni su ga prihvatali kao prvog ili najvišeg boga. Veruje se da je dolaskom hršćanstva Svetovid i dalje ostao u slovenskom narodu kroz lik svetog Vida.

 

vidovdan-boj

 

Kosovska bitka (ili boj na Kosovu) je vođena na Vidovdan 15. juna 1389. godine (praznik je danas 28. juna po Gregorijanskom kalendaru) nedaleko od Prištine, između srpskih i osmanskih snaga. Srpske snage je predvodio knez Lazar Hrebeljanović i među njima su bile i snage njegovih srodnika i saveznika, dok se na čelu turske vojske nalazio sultan Murat I sa sinovima Jakubom i Bajazitom. U prvoj fazi bitke, srpske snage su potisnule protivnika, a jedan od srpskih vitezova Miloš Obilić je uspeo da se probije do sultana Murata i ubije ga. Muratov sin Bajazit je uspeo posle toga da konsoliduje svoje redove i krene u protivnapad u kome je zarobljen knez Lazar. On je po njegovom naređenju pogubljen, posle čega se osmanska vojska povukla sa bojišta i napustila Srbiju.

Ovaj praznik se širom zemlje obeležava, a u Paraćinu je tada Vidovdanski vašar, koji se tradicionalno održava svake godine.

M.S.

Mali oglasi Paraćin